Voordelen en nadelen van zzp’en in 2026

Voor iedereen die denkt: “zzp’er worden lijkt me heerlijk… maar waar zeg ik precies ja tegen?”

Door Iris van Kooten, onafhankelijk onderzoeker online boekhoudprogramma’s

Zzp’en is fantastisch – als het bij je past. Je krijgt vrijheid, afwisseling en een flinke portie ondernemerschap, maar ook: onzekerheid, regels en administratie. In dit artikel neem ik de voordelen én nadelen van zzp’en in 2026 met je door, op basis van de plus- en minpunten van zzp’en, aangevuld met de nieuwste wetgeving en praktijkervaring.

En ik leg uit waarom ik 100% achter de stelling sta: boekhouden is geen mensenwerk meer – daar is een slim boekhoudprogramma als Jortt gewoon beter in.

In het kort – zzp’en in 2026

1. Samenvatting: is zzp’en in 2026 iets voor jou?

Deze blog over de voordelen en nadelen van zzp’en vat het mooi samen: zzp’en draait om vrijheid én verantwoordelijkheid. Je bepaalt zelf waar, wanneer en hoe je werkt, je hebt kans op een hoger inkomen en je ontwikkelt je razendsnel doordat je tegelijk vakmens en ondernemer bent.

Daar tegenover staan onzeker inkomen, geen automatische sociale zekerheid, meer administratie en tegenwoordig ook strengere regels rond schijnzelfstandigheid.

Ben jij zzp‑materiaal?

  • Je wordt blij van vrijheid en eigen keuzes.
  • Je kunt omgaan met financiële schommelingen.
  • Je durft verantwoordelijkheid te nemen (ook richting Belastingdienst).
  • Je bent bereid een paar uur per maand in je cijfers te duiken.

Herken je jezelf hierin? Dan heb je een grote kans om als zzp’er gelukkig én succesvol te worden – zeker als je je administratie slim regelt met bijvoorbeeld Jortt‑boekhouding voor zzp’ers.

2. De voordelen van zzp’en

2.1 Vrijheid: waar, wanneer en hoe je werkt

De “vrijheid” is het grootste voordeel van zzp’en, en dat klopt met wat vrijwel elke zelfstandige vertelt. Je kiest zelf:

  • waar je werkt (thuis, kantoor, co‑working, buitenland binnen fiscale grenzen);
  • wanneer je werkt (vroeg, laat, vier dagen, zes dagen);
  • en hoe je jouw werk uitvoert.

Natuurlijk: sommige opdrachten (zorg, vervangende receptie) hebben vaste tijden. Maar jij kiest of je zo’n opdracht aanneemt.

2.2 Inkomenspotentieel & fiscale voordelen

Als zzp’er heb je ruimte om meer dan een “maandsalaris” te verdienen. Je bepaalt je eigen uurtarief, projectprijs of abonnement, en goede ondernemers bouwen meerdere inkomstenstromen op.

Daarbovenop zijn er fiscale voordelen, zolang je door de Belastingdienst als ondernemer wordt gezien. Denk aan:

  • ondernemersaftrek (zoals zelfstandigenaftrek, die wel wordt afgebouwd maar in 2026 nog bestaat);
  • de MKB‑winstvrijstelling;
  • investeringen die via de KIA‑rapportage tot extra aftrek leiden.

In de uitleg over aangifte inkomstenbelasting met Jortt zie je hoe Jortt deze posten in het rapport verwerkt, zodat jij ze eenvoudig overneemt in je aangifte.

2.3 Afwisseling en ontwikkeling

Als zzp’er werk je met verschillende opdrachten en opdrachtgevers. Hierdoor ontwikkel je je daardoor vaak sneller dan iemand in loondienst: elke klus levert nieuwe ervaring, die je weer meeneemt naar de volgende.

Ondernemen zelf geeft energie: je wint een opdracht, je klant is blij, je ziet je omzet groeien. In die zin heb je eigenlijk twee beroepen: je vak én het ondernemen – inclusief marketing, sales en ja, ook je boekhouding als zzp’er.

3. De nadelen en risico’s van zzp’en

3.1 Variabel inkomen & minder vangnet

  • Je inkomsten kunnen sterk wisselen per maand; stiltes horen erbij.
  • Je hebt geen automatische dekking bij ziekte of werkloosheid.
  • Je moet zelf zorgen voor pensioen, buffer en eventuele verzekering (bijv. AOV).

3.2 Structuur, focus en eenzaamheid

  • Geen leidinggevende die je dag indeelt: geweldig, tot je om 14.00 uur nog in pyjama zit.
  • De balans kan doorslaan: óf te weinig werken, óf altijd “aan” staan.
  • Je mist soms collega’s, sparren en de gezelligheid bij de koffiemachine.

3.3 Administratie en boekhouding als struikelblok

Als zzp’er ben je niet alleen uitvoerend bezig, maar ook ondernemer. Je moet klanten vinden, met opdrachtgevers communiceren én je administratie en boekhouding bijhouden.

Veel zzp’ers zien vooral dat laatste als nadeel. Gelukkig leven we niet meer in de Excel‑schoenendoostijd: met een modern online boekhoudprogramma als Jortt voor zzp‑boekhouding kun je dat nadeel bijna volledig wegautomatiseren.

4. Zzp-wetgeving in 2026: schijnzelfstandigheid & urencriterium

Waar je in 2015 met een VAR‑verklaring nog min of meer “klaar” was, is de wereld in 2026 een stuk serieuzer geworden. De kern: de overheid wil schijnzelfstandigheid aanpakken en echte ondernemers juist duidelijkheid geven.

4.1 Wet VBAR: duidelijker criteria voor werknemer vs. zzp’er

In 2025 is het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) bij de Tweede Kamer ingediend. De bedoeling is dat (uiterlijk) vanaf 1 januari 2026 helder in de wet staat:

  • wanneer iemand eigenlijk werknemer is (veel gezag, inbedding in de organisatie, weinig ondernemersrisico);
  • en wanneer je echt als zelfstandig ondernemer kunt werken.

Interessant onderdeel is het rechtsvermoeden bij lage uurtarieven: onder een bepaald tarief (rond de € 36 per uur in de voorstellen) heb je als zzp’er meer recht om te zeggen “ik ben eigenlijk werknemer” en aanspraak te maken op bescherming.

4.2 Handhaving vanaf 2026: zachte landing voorbij

De Belastingdienst handhaaft sinds 2025 weer actiever op schijnzelfstandigheid, en de periode van “zachte landing” loopt volgens Kamerbrieven uiterlijk op 1 januari 2026 af. Dat betekent:

  • meer controles bij opdrachtgevers én zzp’ers;
  • meer nadruk op reële zelfstandigheid (meerdere klanten, ondernemersrisico, eigen materialen, eigen marketing);
  • en dus meer belang van een goed onderbouwde administratie.

Dit artikel is geen juridisch advies. Check voor je eigen situatie altijd de Belastingdienst en/of een arbeidsrechtjurist. Maar één ding is zeker: hoe beter je cijfers en urenregistratie op orde zijn, hoe sterker je staat.

4.3 Urencriterium & urenregistratie

Voor veel fiscale voordelen (zoals zelfstandigenaftrek) geldt ook in 2026 een urencriterium van 1.225 uur per jaar. Je moet dus kunnen laten zien dat je echt ondernemersuren maakt: klantwerk, maar ook acquisitie, administratie, cursussen, etc.

Met de gratis tool Gratis uren en projecten van Jortt houd je je uren per klant en per project bij en zet je ze met één klik om in een factuur. In het urencriterium‑rapport bij Uren en projecten zie je bovendien direct hoe je ervoor staat ten opzichte van die 1.225 uur per jaar.

5. Administratie & boekhouding: wat móet je als zzp’er?

De Belastingdienst zegt niet dat je een boekhouder moet nemen. Ze zeggen alleen: je moet een administratie voeren die controleerbaar is en die je minimaal zeven jaar bewaart. In de praktijk betekent dat:

  • facturen maken en bewaren (inkoop én verkoop);
  • bankmutaties kunnen koppelen aan facturen en bonnetjes;
  • een winst‑ en verliesrekening en balans kunnen laten zien;
  • correcte btw‑aangiftes en een goede aangifte inkomstenbelasting.

5.1 Zelf doen, Excel of uitbesteden?

De klassieke keuzes die terugkomen:

  • Zelf doen in Excel – goedkoop, maar foutgevoeliger en tijdrovend.
  • Deels zelf, deels boekhouder – jij verzamelt, boekhouder verwerkt.
  • Alles uitbesteden – duurste variant, vaak met weinig realtime inzicht.

In 2026 is er een vierde, eerlijk gezegd betere, optie: zelf doen met een slim boekhoudprogramma zoals Boekhouding zzp in Jortt, waarin de software (en met name de Boekhoudbot) bijna al het saaie werk voor je doet.

6. Boekhouder niet verplicht – maar wanneer toch handig?

Belangrijk om scherp te hebben: een boekhouder of accountant is als zzp’er niet verplicht. Ook je aangifte inkomstenbelasting kun je zelf doen, zolang je administratie klopt en je weet wat je invult.

6.1 Waarom veel zzp’ers tóch een boekhouder nemen

  • Angst om fouten te maken in btw‑ of IB‑aangifte.
  • Geen zin in cijfers en regels.
  • “Zo doet iedereen het toch?” – gewoonte en sociale norm.

Die redenen waren logisch in de tijd van Excel en ouderwetse pakketten. Maar als je nu ziet wat Jortt als boekhoudprogramma automatisch voor je doet (bankkoppeling, controles, rapporten voor aangifte inkomstenbelasting, btw‑aangifte in één klik), dan is het eerlijk gezegd zonde om honderden euro’s per jaar te betalen voor handwerk dat software beter kan.

6.2 Wanneer kan een boekhouder of coach wél nuttig zijn?

  • Bij grote keuzes (bv of niet, investeren, personeel aannemen).
  • Bij complexe situaties (bijv. internationaal werken, meerdere bedrijven).
  • Als sparringpartner, niet als iemand die je bonnen overtikt.

En precies daar sluit het netwerk van Jortt‑boekhoudcoaches op aan: zij gebruiken dezelfde data in jouw Jortt‑administratie, zodat hun tijd gaat naar advies in plaats van naar inboeken.

7. Stop met boekhouden, start met Jortt

Jortt heeft een duidelijke payoff: “Stop met boekhouden! Start met Jortt.”

Op de homepage van Jortt leggen ze uit hoe dat werkt: ze zijn begonnen bij het einddoel – jouw belastingaangiftes – en hebben teruggeredeneerd naar het simpelste startpunt: de bank. Tussen die twee punten hebben ze één strakke, blauwe lijn getrokken.

Bank als waarheid Boekhoudbot in het midden Rapporten voor btw & IB

7.1 Hoe ziet dat er uit voor een zzp’er?

Volgens Jortt doen veel ondernemers hun boekhouding in ongeveer 10 minuten per maand, omdat de software het meeste werk heeft gedaan vóórdat jij inlogt.

8. De Boekhoudbot, automatische controles, jaarafsluiting en KIA‑rapport

Het hart van Jortt als boekhoudprogramma is de Boekhoudbot. Die:

  • leert standaardpatronen via “standaardregels” (bijvoorbeeld je telefoonabonnement, je boekhoudabonnement, je huur);
  • laat jou eigen regels instellen voor terugkerende boekingen;
  • matcht facturen en betalingen automatisch;
  • bouwt rapporten op, zoals winst‑ en verlies, balans en de jaarrekening.

8.1 De automatische controle van de boekhouding

Voordat je een btw‑aangifte verstuurt of je aangifte inkomstenbelasting invult, kun (of eigenlijk: moet) je de automatische controle van de boekhouding draaien. De Bot controleert dan onder meer:

  • of alle facturen betaald en geboekt zijn;
  • of btw‑codes logisch zijn gebruikt;
  • of je begin‑ en eindbalans aansluiten;
  • of er vreemde of vergeten boekingen zijn.

Jortt zelf noemt dat de nauwkeurigheid van een traditionele boekhouder grofweg 95% is, en dat de geautomatiseerde aanpak van Jortt daar nog boven zit. De conclusie ligt voor de hand: voor standaardboekingen en controles is software in 2026 gewoon beter dan mensenwerk.

8.2 Jaarrekening en jaarafsluiting: geen drama meer

Aan het einde van het jaar wil je drie dingen:

Met Jortt verloopt de jaarafsluiting grotendeels automatisch: de Boekhoudbot boekt de winst naar het eigen vermogen en zorgt dat je cijfers netjes doorrollen. Vervolgens maak je met één klik een jaarrekeningrapport dat je kunt gebruiken voor je eigen overzicht, je bank of je eventuele adviseur.

8.3 KIA‑rapport en investeringen

Doe je als zzp’er investeringen in bedrijfsmiddelen (bijvoorbeeld een dure laptop, een elektrische fiets of camera‑apparatuur), dan kun je in aanmerking komen voor kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA).

In Jortt zie je via het KIA‑rapport precies:

  • welke investeringen je hebt gedaan,
  • in welke KIA‑schijf je zit,
  • en welk bedrag je bij je aangifte inkomstenbelasting mag aftrekken.

Je hoeft zelf dus geen tabellen uit de Belastingdienst‑brochure over te typen: Jortt rekent het uit, jij controleert.

8.4 Urencriterium‑rapport: haalt jouw onderneming de 1.225 uur?

Met de gratis urenregistratie‑ en projectentool van Jortt houd je niet alleen je facturabele uren bij, maar ook interne projecten (zoals marketing en administratie). In het urencriterium‑rapport zie je hoeveel uren je al gemaakt hebt in het jaar en hoeveel er nog nodig zijn voor het fiscale urencriterium.

9. Jortt‑boekhoudcoach als fallback (optioneel, niet verplicht)

Nu hoor ik je denken: “Leuk, Iris, maar wat als ik ergens vastloop?” Daarvoor heeft Jortt een extra vangnet: het netwerk van Jortt‑boekhoudcoaches.

Via de pagina Ik zoek een boekhouder vind je honderden administratiekantoren en coaches die werken met Jortt. Ze gebruiken onder andere:

Belangrijk: jouw administratie staat in jouw eigen Jortt‑omgeving. Jij bepaalt of en wanneer iemand mee mag kijken – en je kunt die toegang ook weer intrekken. Geen jaarcontracten, geen gijzeling van je data.

10. Trustpilot‑ervaringen van zzp’ers en bv’s

Op Trustpilot scoort Jortt een hoge waardering. Een aantal recente reviews (vrij vertaald in mijn woorden, met link naar de exacte reviewpagina):

  • Menno Gaalen – zzp’er met bv‑holding
    Beschrijft dat hij Jortt “zeer compleet en gebruiksvriendelijk” vindt en dat hij zonder boekhoudervaring prima de boekhouding van zijn bv‑holding zelf doet – een aparte boekhouder is voor hem niet meer nodig.
    Lees Menno’s review op Trustpilot
  • Dick Dral – voormalige klant van een vaste boekhouder
    Vertelt dat hij als zzp’er vroeger ruim € 200 per maand aan zijn boekhouder betaalde en nu, met een Jortt‑abonnement en een losse aangifte, honderden euro’s per jaar bespaart, terwijl hij de controle houdt over zijn cijfers.
    Lees Dick’s review op Trustpilot
  • Arthur – van BDO naar zelf doen met werk‑ én holding‑bv
    Schrijft dat BDO vroeger zijn boekhouding deed, maar dat hij het nu al jaren zelf doet met Jortt. Hij benadrukt dat hij beter inzicht heeft in zijn werk‑ en holding‑bv en dat het werken met Jortt fijn en overzichtelijk is.
    Lees Arthur’s review op Trustpilot
  • Tony – 25 jaar ondernemer
    Geeft aan dat hij in 25 jaar ondernemen nog niet eerder zulke prettige boekhoudsoftware had en dat de Boekhoudbot vrijwel alles voor hem boekt, zodat hij niet meer “ouderwets” facturen hoeft over te tikken.
    Lees Tony’s review op Trustpilot

Let op: de samenvattingen hierboven zijn verkort en in eigen woorden geschreven. De volledige teksten lees je via de links.

11. FAQ – veelgestelde vragen over zzp’en en boekhouden

1. Is een boekhouder verplicht als ik zzp’er ben?
Nee. Je bent verplicht een administratie te voeren en correcte aangiftes te doen, maar je bent vrij om die zelf te doen. Met Boekhouding zzp in Jortt, automatische btw‑aangifte en het rapport aangifte inkomstenbelasting doen veel zzp’ers alles zelf.
2. Kan ik met Jortt zelf mijn btw‑aangifte en IB‑aangifte doen?
Ja. Jortt bouwt je btw‑aangifte gedurende het kwartaal op en controleert je boekhouding voordat je verzendt. Voor je inkomstenbelasting gebruik je het IB‑rapport, waarin alle posten netjes zijn gegroepeerd zoals de Belastingdienst ze vraagt.
3. Hoe helpt Jortt bij het urencriterium voor ondernemersaftrek?
Met de gratis uren‑ en projectentool houd je al je ondernemersuren bij. In het urencriterium‑rapport zie je meteen hoeveel uur je al hebt gemaakt ten opzichte van de 1.225 uur die de Belastingdienst als grens gebruikt.
4. Wat gebeurt er als de nieuwe zzp‑wetgeving in 2026 ingaat?
De Wet VBAR moet duidelijker maken wanneer je werknemer bent en wanneer zzp’er, en de Belastingdienst gaat vanaf 2026 strenger handhaven op schijnzelfstandigheid. Dat betekent vooral dat je afspraken, uurtarief, ondernemersrisico en administratie goed op orde moeten zijn. Jortt helpt vooral met dat laatste: met een sluitende zzp‑boekhouding, nette rapporten en duidelijke btw‑overzichten sta je sterker.
5. Kan ik overstappen van mijn huidige boekhouder of pakket naar Jortt?
Ja. Veel ondernemers stappen over omdat ze meer automatisering en inzicht willen. Je kunt starten in een nieuw boekjaar met Boekhouding zzp, je beginbalans invoeren en je uren direct gaan bijhouden met Gratis uren en projecten. Wil je dat iemand meekijkt? Dan kun je tijdelijk een Jortt‑boekhoudcoach inschakelen.
6. Wat als ik later een bv of zelfs een holding wil?
Dan groeit Jortt met je mee. Dezelfde filosofie (“Stop met boekhouden, start met Jortt”) geldt ook voor kleine bv’s. De jaarrekening, jaarafsluiting, controles en rapporten voor de belastingaangifte werken dan net zo, alleen met een ander fiscaal jasje (bijvoorbeeld vennootschapsbelasting).

12. Conclusie: zzp’en + Jortt = vrijheid met zekerheid

Zzp’en heeft prachtige voordelen – vrijheid, eigen keuzes, afwisseling, fiscale voordelen – en stevige nadelen – onzekerheid, minder vangnet, meer verantwoordelijkheid.

Mijn conclusie voor 2026:

  • Ja, zzp’en is de moeite waard als je van vrijheid houdt en bereid bent verantwoordelijkheid te nemen.
  • Nee, een boekhouder is niet verplicht – die is een keuze, geen voorwaarde.
  • Ja, boekhouden is geen mensenwerk meer: software zoals Jortt kan het sneller, nauwkeuriger en consequenter dan wij.

Laat mensenwerk zitten waar het thuishoort: in jouw vak, in je relaties met klanten en in de strategische keuzes voor je bedrijf. Laat de Boekhoudbot, de automatische boekhoudcontrole, btw‑aangifte, jaarrekening, jaarafsluiting, KIA‑rapport en IB‑rapport gewoon door Jortt doen.

De content is door Jortt met de grootst mogelijke zorg samengesteld, doch, aanvaardt Jortt geen aansprakelijkheid ten aanzien van mogelijke onjuistheden van het getoonde. Lees de volledige disclaimer.